Chi phí tồn kho là một trong những chi phí quan trọng trong sản xuất và cung ứng. Doanh nghiệp cần nắm rõ để có kế hoạch tối ưu hiệu quả vận hành.
Chi phí tồn kho là gì?
Chi phí tồn kho (Inventory cost) là chi phí phát sinh khi doanh nghiệp dự trữ nguyên liệu và thành phẩm nhằm phục vụ khách hàng kịp thời và duy trì sản xuất ổn định.
Nói cách khác, chi phí tồn kho bao gồm mua sắm, lưu trữ và quản lý hàng tồn kho: chi phí đặt hàng, vận chuyển và bảo quản.
Trong những mô hình sản xuất hiện đại như hệ thống Andon (giải pháp cảnh báo tức thời các sự cố sản xuất), việc kiểm soát hàng tồn kho hiệu quả còn giúp doanh nghiệp kịp thời phản ứng và hạn chế phát sinh chi phí không mong muốn.
Đặc điểm
Chi phí hàng tồn kho được tính theo tỷ lệ phần trăm giá trị hàng tồn kho hàng năm, gồm phí bảo hiểm, hao tổn, và lãi suất vốn bị “trói” vào tồn kho.
Ngoài ra còn có chi phí đặt hàng, vận chuyển và giao dịch, vốn thường là chi phí cố định, khiến doanh nghiệp cần đặt hàng số lượng lớn để giảm đơn giá – nhưng cũng đồng nghĩa tăng tồn kho và chi phí liên quan. Vì vậy, doanh nghiệp phải cân đối giữa chi phí tồn kho cao và lợi ích mua khối lượng lớn.
Để tối ưu hóa dòng sản xuất và giảm thiểu rủi ro từ lượng hàng tồn kho lớn, nhiều doanh nghiệp hiện nay kết hợp giải pháp tự động hóa bằng cánh tay robot trong dây chuyền sản xuất, giúp tăng tốc độ vận hành và kiểm soát vật tư chặt chẽ hơn.
Các loại chi phí tồn kho
Các chi phí tăng lên khi tồn kho tăng
-
Chi phí tồn trữ: Bao gồm phí vốn đầu tư, chi phí kho bãi, bảo hiểm, thuế, hao hụt, hư hỏng hàng hóa.
-
Chi phí đáp ứng khách hàng: Tồn kho lớn gây chậm phân phối đơn hàng, giảm khả năng phản ứng với nhu cầu thay đổi.
-
Chi phí phối hợp sản xuất: Tồn kho nhiều làm tắc nghẽn sản xuất, cần nhiều lao động giải quyết.
-
Chi phí chất lượng: Lô hàng lớn có nguy cơ tăng lỗi, giảm chất lượng.
Các chi phí giảm khi tồn kho tăng
-
Chi phí đặt hàng: Đặt hàng ít lần hơn sẽ giảm tổng chi phí hàng năm.
-
Chi phí thiếu hụt tồn kho: Tăng tồn kho giảm nguy cơ mất doanh thu, uy tín do thiếu hàng.
-
Chi phí mua hàng: Mua lô lớn giúp giảm đơn giá nhờ chiết khấu, cước vận chuyển thấp hơn.
-
Chi phí chất lượng khởi động: Lô hàng lớn giúp giảm thời gian điều chỉnh ban đầu, hạn chế lỗi sản phẩm.
Bằng cách áp dụng cánh tay robot trong dây chuyền sản xuất, nhiều doanh nghiệp đã thành công trong việc tối ưu quy trình kiểm soát tồn kho, vừa nâng cao độ chính xác, vừa giảm thiểu các chi phí phát sinh không cần thiết.
Kết luận
Chi phí tồn kho và chi phí hàng tồn kho là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tài chính doanh nghiệp. Nếu không quản lý tốt, tồn kho sẽ trở thành gánh nặng chi phí, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn và khả năng cạnh tranh. Ngược lại, quản trị tồn kho thông minh sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, tối ưu hóa lợi nhuận và phát triển bền vững.
Việc áp dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến, cùng với xây dựng chiến lược tồn kho linh hoạt, sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp đạt được sự cân bằng tối ưu giữa chi phí và hiệu quả kinh doanh trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt hiện nay.
