Yếu tố chất lượng sản phẩm được đánh giá là mục tiêu trọng tâm và hàng đầu khi bất cứ một cá nhân, tổ chức hay doanh nghiệp nào khi tiến hành hoạt động kinh doanh. Chất lượng sản phẩm tốt giúp cho doanh nghiệp tạo được lợi thế cạnh tranh với đối thủ, có thêm nhiều khách hàng mới và giữ chân khách hàng thân thiết. Vậy chất lượng sản phẩm là gì? 8 đặc tính chất lượng của sản phẩm là như thế nào? Tất cả sẽ được tôi đề cập trong bài viết này!
Khái niệm chất lượng sản phẩm là gì
Có thể nói chất lượng sản phẩm là một phạm trù kinh tế kĩ thuật khá trừu tượng .Khi nhìn nhận sản phẩm trên những góc độ khác nhau ta lại có những quan niệm khác nhau về chất lượng sản phẩm.
VD:
_ Dưới góc nhìn của nhà sản xuất thì : Những sản phẩm được tạo ra đảm bảo chỉ tiêu khi thỏa mãn một tập hợp những tiêu chí, thước đo, tiêu chuẩn, quy cách được đặt ra từ tước.
_ Theo quan điểm trong thị trường thì chất lượng sản phẩm là sự phù hợp với mục đích và yêu cầu của người sử dụng.
_ Còn theo cách tiếp cận của người tiêu dùng, chất lượng sản phẩm là sự phụ hợp của sản phẩm với mục đích của người tiêu dùng hay nói cách khác là thỏa mãn nhu cầu của khách hàng.
Mỗi định nghĩa trên đều xuất phát từ một khía cạnh nhất định vì vậy tuy ở mỗi cách đều có những ưu điểm nhất định song cũng đều không tránh khỏi những hạn chế và hiểu lầm nhất định để đưa ra một định nghĩa dễ hiểu, loại bỏ được những hạn chế trên thì tổ chức tiêu chuẩn hoá quốc tế (ISO) có định nghĩa trong ISO 9000.
Theo Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế (International Organization for Standardization – ISO) định nghĩa trong ISO 9000 thì chúng ta hiểu về chất lượng sản phẩm (tiếng Anh là Product Quality) cụ thể như sau:
“Chất lượng là tập hợp các tính năng của sản phẩm có khả năng đáp ứng nhu cầu (mong muốn) của người tiêu dùng và mang lại sự hài lòng cho khách bằng cách cải tiến sản phẩm (hàng hóa) và làm cho chúng không có bất kỳ khiếm khuyết hoặc khiếm khuyết nào.”
8 Đặc tính chất lượng của sản phẩm.
Để tạo nên chất lượng sản phẩm, thì không những về giá trị chất lượng mà sản phẩm đem lại và giải quyết các nhu cầu cơ bản của người tiêu dùng, mà bên cạnh đó nó còn mang rất nhiều đặc tính khác mà bạn cần chú ý tới.
Cụ thể hơn, ta có tám đặc tính chất lượng mà nhà nghiên cứu David A. Garvin được đúc kết lại như sau:
- Hiệu quả: Hiệu quả (hay công năng) đề cập đến những đặc tính chủ đạo giúp sản phẩm đạt được mục đích mà nó được tạo ra. Chiều chất lượng này bao gồm những thuộc tính có thể đo lường được.
- Tính năng: Tính năng là những đặc tính thêm vào của sản phẩm nhằm giúp chúng trở nên hấp dẫn hơn đối với người dùng.
- Độ tin cậy: Độ tin cậy là khả năng một sản phẩm sẽ không mắc lỗi hay hỏng hóc trong một khoảng thời gian cụ thể. Đây là yếu tố quan trọng đối với những người dùng cần một sản phẩm hoạt động mà ít khi bị mắc lỗi.
- Sự phù hợp: Sự phù hợp mô tả mức độ thiết kế và đặc điểm hoạt động của sản phẩm giúp nó đáp ứng các tiêu chuẩn xác định được thiết lập.
- Độ bền: Độ bền đo lường tuổi thọ của sản phẩm. Khi sản phẩm có thể sửa chữa được, ước lượng về độ bền sẽ trở nên phức tạp hơn. Một sản phẩm sẽ được sử dụng cho đến khi việc sử dụng nó không còn mang tính kinh tế nữa. Điều này xảy ra khi tỷ lệ sửa chữa và chi phí liên quan tăng đáng kể, vượt qua lợi ích mà sản phẩm đó mang lại.
- Tính dễ sửa chữa: Khả năng dễ sửa chữa liên quan đến sự dễ dàng của người tiêu dùng khi sử dụng dịch vụ sửa chữa (ví dụ: truy cập vào các trung tâm dịch vụ và/hoặc dễ dàng tự phục vụ), sự đáp ứng của nhân viên dịch vụ (ví dụ: dễ lấy hẹn, khả năng sẵn sàng lắng nghe khách hàng của nhân viên sửa chữa) và độ tin cậy của dịch vụ (ví dụ: dịch vụ được thực hiện đúng ngay từ lần đầu tiên).
- Tính thẩm mỹ: Tính thẩm mỹ là yếu tố chủ quan cho thấy phản ứng của người dùng đối với sản phẩm. Chiều chất lượng này đại diện cho sở thích cá nhân của mỗi người.
- Chất lượng cảm nhận được: Chất lượng cảm nhận được là chất lượng được gán cho sản phẩm dựa trên các biện pháp gián tiếp. Đây là chất lượng mà chính khách hàng, người dùng cảm nhận được từ sản phẩm dựa trên ý kiến của họ.
Một số đặc tính chất lượng được mô tả phía trên sẽ giúp củng cố lẫn nhau, tuy nhiên một số chiều chất lượng khác lại có thể khiến chúng ta phải lựa chọn – muốn tăng một loại chất lượng này, chúng ta lại phải giảm bớt một loại chất lượng khác.
Nắm rõ được mong muốn của khách hàng sẽ giúp nhà quản trị tìm ra phương pháp đánh đổi để định hướng sản phẩm chính xác và xây dựng lợi thế cạnh tranh cho công ty của mình.
Các yếu tố gây ảnh hưởng đến đặc tính chất lượng sản phẩm
Nhóm các yếu tố bên ngoài
Nhu cầu của nền kinh tế
Chất lượng sản phẩm luôn bị chi phối, ràng buộc bởi hoàn cảnh, điều kiện và nhu cầu nhất định của nền kinh tế.
- Đòi hỏi của thị trường
Thay đổi theo từng loại thị trường, các đối tượng sử dụng, sự biến đổi của thị trường. Các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển phải nhạy cảm với thị trường để tạo nguồn sinh lực cho quá trình hình thành và phát triển các loại sản phẩm. Điều cần chú ý là phải theo dõi, nắm chắc, đánh giá đúng đòi hỏi của thị trường, nghiên cứu, lượng hóa nhu cầu của thị trường để có các chiến lược và sách lược đúng đắn.
- Trình độ kinh tế, trình độ sản xuất
Đó là khả năng kinh tế (tài nguyên, tích lũy, đầu tư..) và trình độ kỹ thuật (chủ yếu là trang thiết bị công nghệ và các kỹ năng cần thiết) có cho phép hình thành và phát triển một sản phẩm nào đó có mức chất lượng tối ưu hay không. Việc nâng cao chất lượng không thể vượt ra ngoài khả năng cho phép của nền kinh tế.
- Chính sách kinh tế
Hướng đầu tư, hướng phát triển các loại sản phẩm và mức thỏa mãn các loại nhu cầu của chính sách kinh tế có tầm quan trọng đặc biệt ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
Sự phát triển của khoa học-kỹ thuật
Trong thời đại ngày nay, khi khoa học kỹ thuật trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp thì trình độ chất lượng của bất kỳ sản phẩm nào cũng gắn liền và bị chi phối bởi sự phát triển của khoa học kỹ thuật, nhất là sự ứng dụng các thành tựu của nó vào sản xuất.
Kết quả chính của việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất là tạo ra sự nhảy vọt về năng suất, chất lượng và hiệu quả. Các hướng chủ yếu của việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật hiện nay là: Sáng tạo vật liệu mới hay vật liệu thay thế.
Hiệu lực của cơ chế quản lý kinh tế
Chất lượng sản phẩm chịu tác động, chi phối bởi các cơ chế quản lý kinh tế, kỹ thuật, xã hội như:
- Kế hoạch hóa phát triển kinh tế;
- Giá cả;
- Chính sách đầu tư;
- Tổ chức quản lý về chất lượng.
Nhóm yếu tố bên trong
Trong nội bộ doanh nghiệp, các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến đặc tính chất lượng sản phẩm có thể được biểu thị bằng qui tắc quản trị 4M, đó là:
Con người (Men)
Đây là một trong các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm nhất. Con người bao gồm lãnh đạo, nhân viên trong doanh nghiệp và người khách hàng. Yếu tố cơ bản con người rất quan trọng vì: mọi quá trình đều do con người thực hiện, các yêu cầu đều do con người đưa ra và phục vụ con người.
Vì vậy, nâng cao chất lượng sản phẩm là trách nhiệm và vinh dự của mỗi thành viên trong xã hội. Đối với nhà sản xuất, sản phẩm được sản xuất ra phải phù hợp với nhu cầu xã hội.
Phương pháp, công nghệ (Methods)
Phương pháp quản trị, công nghệ, trình độ tổ chức quản lý và tổ chức sản xuất của doanh nghiệp. Có nguyên liệu tốt, có kỹ thuật công nghệ thiết bị hiện đại nhưng không biết tổ chức quản lý lao động, tổ chức sản xuất, tổ chức kiểm tra chất lượng sản phẩm, tiêu thụ, bảo quản, sửa chữa, bảo hành… thì không thể nâng cao được chất lượng sản phẩm.
Máy móc, thiết bị (Machines)
Khả năng về công nghệ, máy móc thiết bị của doanh nghiệp. Kỹ thuật, công nghệ, thiết bị có tầm quan trọng đặc biệt và có tác dụng quyết định việc hình thành chất lượng sản phẩm. Kỹ thuật, công nghệ, thiết bị có mối tương hỗ khá chặt chẽ góp phần hoàn thiện và nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hóa chủng loại nhằm thoả mãn nhu cầu khách hàng.
Nguyên vật liệu (Materials)
Vật tư, nguyên liệu, nhiên liệu và hệ thống tổ chức đảm bảo vật tư, nguyên nhiên vật liệu của doanh nghiệp. Đây là yếu tố cơ bản của đầu vào có ảnh hưởng quyết định đến chất lượng sản phẩm.
Muốn có sản phẩm đạt chất lượng, điều trước tiên nguyên liệu để chế tạo sản phẩm phải đạt những yêu cầu về chất lượng (đúng số lượng, đúng chủng loại, đúng mức chất lượng, đúng kỳ hạn) thì doanh nghiệp mới chủ động ổn định quá trình sản xuất và thực hiện đúng kế hoạch sản xuất. Trong 4 yếu tố trên, con người được xem là yếu tố quan trọng nhất.
Như vậy, chúng ta đã cùng tìm hiểu về chất lượng sản phẩm và những yếu tố đánh giá chất lượng hàng hóa như thế nào. Chất lượng sản phẩm là yếu tố bắt buộc mà các công ty cần phải quan tâm và không ngừng cải tiến để tạo ra những sản phẩm tốt và hoàn thiện. Việc này sẽ giúp ích cho công ty cũng như khách hàng sử dụng sản phẩm của công ty. Nó là chìa khóa để mở ra những cơ hội mới trong tương lai cho các doanh nghiệp và tạo giá trị bền vững trong tương lai.
